Harper Lee- Bülbülü Öldürmek

           Güçlü kalemini dünyaya tanıtan Amerikalı yazar Harper Lee'den ve meşhur kitabı Bülbülü öldürmekten bahsedelim .1926 Alabama doğumlu yazar, bir hava yolu şirketinde işe başlayan ve bu sırada bazı  öykü denemeleri yazıp ancak pek başarılı olamayan Lee , 1960 yılına geldiğinde '' Bülbülü Öldürmek '' romanını yazdı.

“Siyah adamı aldatan beyaz adam; ister zengin, ister yoksul, ister iyi, isterse kötü bir aileden olsun değişmez. O adam daima kötü bir adamdır.”

        Irksal çatışmanın üst düzeyde hissedildiği 1930'ların Amerikasını ve sosyal yaşamını etkili bir biçimde ele almaktadır kitap.Irkçılığın olduğu bu dönemde siyahi bir gencin haksız yere suçlanmasını konu alan eser büyük ilgi toplamıştır.
   
        Olayların Scout adlı karakterin gözünden aktarılarak işlendiği Roman, onun kendisinden birkaç yaş büyük ağabeyi Jem, yakın arkadaşları Dill ve avukat olan babaları Atticus’un hikâyesini içermektedir. Bu karakterlere değinecek olursak… Scout; afacan, zeki, baba ve abisini seven, kitaptaki ifadeyle “erkek gibi” bir çocuktur. Jem’e baktığımızda meraklı, kardeşini korumacı özellikte bir abi karakteri olarak karşımıza çıkmaktadır. Avukat olan Atticus vicdan ve adaletin sembolü, doğruluk ve iyiliğin emsali bir babadır. Dill ise roman boyunca Scout ve Jem’in yaz aylarını beraber geçirdikleri arkadaşlarıdır.

         Bülbülü Öldürmek kitabında Harper Lee’nin yaşantısından da izler buluyoruz. Romanda Scout karakteriyle karşımıza çıkan Lee, yine Amerikalı bir yazar olan en yakın arkadaşı Truman Capote’yi, Dill karakteriyle romana katmıştır. Babası da bir avukat olan yazarımızın, Atticus karakterini babasından esinlenerek yazdığını söyleyebiliriz. Roman boyunca insanlara ve okuyucuya ders veren Atticus, özellikle “İyi bir insan nasıl olmalıdır?” ve “Nasıl iyi bir baba olunur?” sorularının yanıtını veriyor bize. İnsanları olduğu gibi kabul eden, onları anlamaya çalışan, yargılamayan ve çocuklarına da bunu öğütleyen bir adam Atticus. Kitap da okulla ilgili bir sorun yaşayan Scout’a verdiği şu öğüt de Atticus’un bu özelliklerini anlatmaktadır aslında; “Basit bir sırrı öğrenirsen her türlü insanla anlaşman kolaylaşır, Scout. Bir insanı anlayabilmek için o insanın baktığı açıdan bakmayı becerebilmelisin. Kendini onun yerine koyup her şeyi onun gördüğü gibi görmelisin.”

       Kitabın  en önemli kısmı, beyaz bir kadına saldırdığı için  tutuklanan “zenci” Tom Robinson ve onun yargılanma sürecidir. Tom’un suçsuz olduğu aslında tüm kasaba tarafından bilinmekle birlikte, ten renginden dolayı suçlu olduğu algısı oluşmaktadır. Bülbülü Öldürmek romanı, kahramanımız Scout’un bakış açısıyla, son derece içten, çocuksu ve en saf haliyle işlemektedir bu olayı.

     Kitabın başlığı ve son kısımdaki ''İstediğin kadar saksağanı vur vurabilirsen ama unutma, bülbülü öldürmek günahtır '' sözlerinin bağlantısı ise ; Bülbül, masumiyettir, yüreklerimizdeki vicdandır, eşitlik ve adalettir. Bunlardan herhangi birine vereceğimiz bireysel ya da toplumsal zarar bülbülü öldürmekle eş anlamlıdır. Scout Atticus’tan, doğrularından vazgeçmemeyi ve onlar için en umutsuz zamanlarda bile mücadele etmeyi, kimsenin kimseden daha üstün ya da daha aşağı olmadığını, eşitliği, karşındakini anlamaya çalışmadan kesin yargılara varmamak gerektiğini öğrenir. 

OLAY ÖRGÜSÜ:

1) Scout, Maycomb adında küçük bir kasabada yaşar. Annesini küçük yaşta kaybetmiştir. Scout’un Jem adında bir ağabeyi vardır. Evde abisi, avukat olan babası Atticus ve aşçıları ile yaşarlar. Yazları oyun oynayarak vakit geçirirler. 

2)Scout okula başlar. Okulda çeşitli sıkıntılar baş gösterir ve Scout okula gitmek istemez. Arkadaşları dalga geçer öğretmeni okumayı yasaklar. Babası tekrar ikna eder. Yaz gelir. Scout eskisi gibi arkadaşları ile oynamamaktadır. Oyun yerine Bayan Radley ile oturur sohbet eder. Bayan Radley ölür.

3) Scout’un babasına bir zencinin davasına bakması gerektiği söylenir ancak halk buna karşı çıkar. Çocuklar Scout ile dalga geçer. Scout babasının bu durumundan utanmaktadır. jem dalga geçen komşusunun bahçedeki çiçekleri yolar. Sonra ceza alır. Cezası da komşusuna her gün kitap okumaktır. Komşuları bir zaman sonra ölür.

 4) Çocuklar kiliseye gitmeye başlar. Kilisede zencilerle tanışırlar ve zencilerin de iyi olduklarını öğrenirler. Alexandra hala çocuklara göz kulak olmak için çıkar gelir. Halası Scout’a bir kız gibi davranması gerektiğini söyler. Elbise giymeye zorlar. Bu arada mahkeme günü gelir. Tüm deliller zencinin suçsuz olduğunu gösterse de zenci suçlu bulunur ve idam edilir.

5)  Zenci bir iftiraya kurban gitmiştir. Komşusunun kızı zenciye iftira atmıştır. Çocuklar zencinin ölümüne üzülürler. Bir gün okulda gösteri yapılma kararı alınır. Bu gösteride Scout’ta sorumludur. Akşam eve giderlerken saldırıya uğrarlar. Abi Jem’in kolu kırırlır. Boo Radley çocukları kurtarmıştır. Saldıran da ayağı takılınca bıçağın üstüne düşer ve ölür. Çocuklar aklanır.