Kökleri Padişah 2. Mahmut'a uzanan Kocabaş ailesinin en küçük ferdi olan delikanlının gerek karakteri gerek hayatın getirdikleri yüzünden dilenciliğe düşen ve dilenciliği meslek edinmiş bir genci anlatmaktadır. Padişaha yakınlığı ile tanınan Kocabaş Kazasker Şemsettin Molla itibarlı bir yaşam sürmüş. Bu hayatı boyunca en ufak işinde ona yardımcı olan hizmetkarlar etrafında pervane olurmuş.Onun torunu olan Kocabaş'ta dedesinin genlerinden gelen bu davranışları sürdürmekte , hiçbir amacı olmadan yaşayan , miskin ve beceriksiz bir kişiyi bizlere göstermektedir.
Bu dilenci sıradan bir dilenci değildir. Reşat Nuri'nin miskin kahramanı konaklarda yetişmiş , çok iyi eğitimler görmüş. Bu yüzden miskin Kocabaş dilenciliği Mevlevilik adı altında yapmaktadır. Romanda geçen bütün bu temler dönemin roman yapısını açıkça ortaya koymaktadır . Miskinler Tekkesi , Osmanlı dönemlerinde cüzzamlı hastaların bekletildiği ihtiyaçlarını devlet veya halkın bağışlarıyla karşıladığı bir yerdi.Kocabaşta tıpkı bu miskinler gibi para istemeden dilenmeye çalıştığından romanın adı 'Miskinler Tekkesi' olarak geçmektedir.
Kahramanımız dilenciliği öyle bir meslek edinmiştir ki dilencilerin nasıl yalvararak bir memurdan, doktordan bile daha fazla para kazanıldığına da değiniyor. Reşat Nuri büyük bir toplumsal eleştiri yaparak dilencilikle geçinen bu adamın , sözde bir işte çalışarak para kazananlardan daha onurlu olduğunu savunmuştur. Çünkü bu adam bazı kesim insanlar gibi tokken açız demez.
''Benim babamı hor gördüğüm zamanlar oldu , dedi. Fakat mevki , şeref, para itibariyle hiçbir eksikliği olmayan birçok kibar insanların , hatta büyük insanların ufak bir geçim sıkıntısına düştükleri , kendilerinde olandan daha fazlasına göz diktikleri başkalarının otomobilini , mevkisini kıskandıkları zaman gözlerini belerterek ''Açız'' diye ağladıklarını gördükten sonra... '' Bu alıntıyla nasıl büyük bir toplumsal eleştiri yaptığına tanık oluyoruz.
Oldukça akıcı ve yalın bir dili olan bu roman Reşat Nuri Güntekin'in bolca toplumsal aksaklıkları ve eleştirilere yer verdiği dönemin zor şartlarda olduğunu gösteren güzel bir yapıt. Keyifli okumalar ...
Yorumlar
Yorum Gönder